طی 25 سال گذشته از بوتاکس برای درمان بسیاری از دردها استفاده شده که از آن جملهاند: سردرد، درد ناشی از دیستونی گردن، فیبرومیالژی، کمردرد، میگرن، نوروپاتیهای محیطی، نوروالژی تری ژمو، دردهای باقیمانده بعد از زونا …
بوتاکس نه تنها مانع ترشح استیل کولین از پایانههای عصبی میشود بلکه جلوی آزادشدن نوروترانسمیترهای واسطه درد مانند «ماده پی» را هم میگیرد. البته مکانیسمهای دیگری هم برای اثر ضد درد بوتاکس شناخته شده که ذکر همه آنها در اینجا امکان ندارد ولی باید دانست که مکانیسم رفع سردرد توسط بوتاکس تنها به خاطر شل کردن عضلات نیست.
نباید این شبهه ایجاد شود که بوتاکس برای هر سردردی مناسب است. سردردهای «تنشنی» (فشاری)، میگرن، و سردردهای خوشهای اکثرا به تزریق بوتاکس جواب میدهند. تزریق بوتاکس برای این سردردها تکنیکهای خاصی دارد ولی جالب آنکه بسیاری افرادی که به این سردردها مبتلا بودهاند و برای رفع چین و چروکهای صورت بوتاکس تزریق کردهاند هم اظهار میدارند که تا مدت قابل توجهی سردردشان از بین رفته است! در عمل ابتدا باید سایر روشهای درمان سردرد امتحان شود و اگر بینتیجه بود آنگاه میتوان درمان با بوتاکس را مدنظر قرار داد.
بعد از تزریق بوتاکس به مبتلایان به سردرد، در عدهای از بیماران پاسخ به درمان سریع (در عرض چند روز) است ولی در برخی افراد بیشتر طول میکشد و بعضا نیاز به چند نوبت تزریق دارد. با توجه به گران بودن بوتاکس غیرتقلبی (دیسپورت) در ایران و سایر کشورهای جهان، بهتر است قبل از شروع درمان هزینههای تقریبی برای بیمار تشریح شود. ضمنا درست است که متخصصین پوست در تزریق بوتاکس مهارت بیشتری دارند ولی بهتر است بیمار ابتدا توسط متخصص اعصاب مشاوره، بررسی و نوع سردرد مشخص شود.
مقدار بوتاکس لازم، محل تزریق، دفعات تزریق، … برای هر بیمار متفاوت است. در بسیاری از موارد لازم است که تزریق به شکل قرینه صورت گیرد. بیمار خود باید کانونهای اصلی درد را مشخص کند ولی تشخیص این که تزریق در کدام نقطه برای رفع آن درد خاص ضروری است، برعهده پزشک است. تزریق در محلهایی که از نظر زیبایی اهمیت دارند یا در عضلاتی که عملکردهای مهمی دارند حساستر بوده و نیاز به دقت و تبحر بیشتری دارد.
این بیماران هم مانند کسانی که برای رفع چین و چروک صورت خود بوتاکس تزریق میکنند، باید دو تا سه هفته بعد از تزریق، جهت ارزیابی مجدد مراجعه نمایند. اگر نیاز به تکرار دفعات تزریق باشد، این کار بسته به نیاز بیمار هر شش تا نه هفته یک بار صورت میگیرد. البته بسیاری از بیماران نیز بین شش تا هشت ماه بعد از تزریق اول، نیاز به تزریق ندارند. در تعداد کمی از بیماران مانند برخی از مبتلایان به «سندرم خستگی مزمن» یا «فیبرومیالژی» بهتر است از این روش درمانی استفاده نشود زیرا احتمال تشدید سردردشان (حداقل به طور موقت) وجود دارد. تشخیص این امر هم به عهده پزشک است. تکنیک به کار رفته برای تزریق هم در این حالت خاص موثر است.
در موارد نادری نیز دیده شده که بعد از تزریق بوتاکس برای رفع چین و چروک، سردرد خفیفی به فرد دست میدهد ولی خوشبختانه بعد از یک تا چند روز خودبخود برطرف میشود. برای رفع این گونه سردردها بهتر است افراد از استامینوفن ساده استفاده نمایند. البته باید بین این سردرد و سردردی که ناشی از تزریق ناشیانه بوتاکس توسط برخی همکاران به پریوست استخوان است، تفاوت قائل شد! با توجه به اثرات و نتایج قابل توجه تزریق بوتاکس در رفع سردرد امروزه بسیاری از بیماران آن را به سایر روشهای درمانی ترجیح میدهند ولی باید دانست که تحقیقات در این زمینه هنوز در آغاز راه است.